Есірткі бизнесіне қарсы іс-қимыл: Қазақстандағы басты шаралар мен халықаралық тәжірибе

Қазақстан өзінің географиялық орналасуына байланысты есірткі тасымалы жолдарының қиылысында тұр. Осыған орай елімізде есірткі бизнесіне қарсы іс-қимыл – мемлекеттің ұлттық қауіпсіздік стратегиясындағы басым бағыттардың бірі болып саналады.

БҰҰ деректеріне сәйкес, есірткі саудасы әлемдегі ең табысты көлеңкелі бизнес түрлерінің қатарында. Қазақстан үшін қауіпті факторлардың қатарында мыналар бар:

• Орталық Азия арқылы өтетін транзиттік трафик;

• интернет пен «Darknet» арқылы есірткінің таралуы;

• жастар арасында синтетикалық заттарға сұраныстың артуы;

• ұйымдасқан қылмыстық топтардың қатысуы.

Бұл тенденциялар қылмыстық жолмен табыс табуды көздейтін топтардың әлі де белсенді екенін көрсетеді.

Қазақстанда есірткі бизнесіне қарсы іс-қимыл бірнеше бағытта жүзеге асырылып келеді:

1.Қатаң заңнамалық база

Есірткі тасымалдау, сақтау және сатуға қатысты қылмыстық жауапкершілік заңда анық бекітілген. Қылмыстық кодекске сәйкес, есірткі қылмыстары үшін ауыр жаза көзделген, оның ішінде ұзақ мерзімге бас бостандығынан айыру.

2. Арнайы операциялар

Құқық қорғау органдары тұрақты түрде «Көкнәр», «Қарасора», «Допинг» сынды жедел-алдын алу іс-шараларын жүргізіп келеді. Бұл операциялар есірткі өнімдерінің заңсыз айналымын анықтап, қылмыстық топтардың жолын кесуге бағытталған.

3. Шекаралық және кедендік бақылау

Қазақстанның шекара қызметі мен кеден органдары есірткі тасымалына қарсы күресте маңызды рөл атқарады. Заманауи техникалық құралдар мен халықаралық ақпарат алмасу жүйелері қолданылады.

4. Алдын алу және түсіндіру жұмыстары 

Жастар арасында есірткіге қарсы насихат, спорттық және мәдени шаралар өткізу маңызды. Мектептер мен ЖОО-ларда профилактикалық сабақтар ұйымдастырылып, салауатты өмір салтын насихаттау қолға алынған.

Қазақстан есірткі бизнесіне қарсы күресте халықаралық ұйымдармен тығыз әріптестік орнатқан.

• БҰҰ Есірткі және қылмыс жөніндегі басқармасымен (UNODC) бірлескен жобалар жүзеге асырылып жатыр.

• ШЫҰ және ТМД аясында бірлескен операциялар өткізіліп, есірткі трафигіне тосқауыл қойылады.

• Орталық Азия елдерімен бірлескен күш-жігер транзиттік бағыттарды бақылауға мүмкіндік береді.

Бұл халықаралық серіктестік Қазақстанға тек ел ішінде ғана емес, аймақтық деңгейде де қауіпсіздікті қамтамасыз етуге көмектеседі.

Есірткіге қарсы күрестің табысты болуы тек құқық қорғау органдарына емес, бүкіл қоғамға байланысты. Азаматтық қоғам өкілдері, үкіметтік емес ұйымдар мен бұқаралық ақпарат құралдары жастарды қорғауда және қоғамда дұрыс көзқарас қалыптастыруда ерекше рөл атқарады.

Әлеуметтік желілердегі түсіндіру науқандары, волонтерлік қозғалыстар, жастардың спорттық және мәдени бастамалары есірткіге қарсы иммунитет қалыптастыруға бағытталған.

Есірткі бизнесіне қарсы іс-қимыл – кешенді әрі ұзақ мерзімді процесс. Қазақстанда бұл бағытта заңнамалық, құқықтық және әлеуметтік шаралар қабылданып, халықаралық деңгейде бірлескен жұмыстар атқарылуда.

Алайда басты міндет – жастарды қорғау, қоғамда салауатты өмір салтын қалыптастыру және есірткіге жол бермеу. Әрбір азаматтың осы мәселеге бейжай қарамауы – болашақ ұрпақтың қауіпсіздігі мен денсаулығы үшін шешуші фактор.