«Заң және тәртіп»: Қазақстандағы ұлттық қауіпсіздіктің негізгі тұғыры

Бұл идеологема бірнеше негізгі қағидаттарға сүйенеді:

Заң үстемдігі. Әрбір азамат пен мемлекеттік орган заң алдында тең болуы тиіс.

Жауапкершілік пен әділеттілік. Қылмыс жасаған адам әлеуметтік мәртебесіне қарамастан жауап береді.

Қоғамдық тәртіп пен қауіпсіздік. Мемлекет азаматтардың бейбіт өмірін қорғауға міндетті.

Ашықтық пен сенім. Құқық қорғау органдарының жұмысы халыққа түсінікті әрі айқын болуы қажет.

Бұл қағидаттар қоғамның тұрақтылығын сақтап қана қоймай, азаматтардың мемлекетке деген сенімін нығайтуға бағытталған.

Қазақстанда «Заң және тәртіп» идеологемасын жүзеге асыру бірнеше деңгейде іске асуда.

Соңғы жылдары елде қылмыстық және әкімшілік заңнамалар жаңартылып, құқық қорғау органдарының қызметі жетілдірілді. «Қоғамдық қауіпсіздік тұжырымдамасы», «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы стратегия» сияқты мемлекеттік бағдарламалар қабылданды.

Полицияның сервистік модельге көшуі, «Қауіпсіз аула», «Жедел басқару орталықтары» жобалары халықтың қауіпсіздігін күшейтуге бағытталған. Қоғамдық орындарда бейнебақылау жүйесі дамып, құқық бұзушылықтың алдын алу шаралары күшейтілді.

Терроризм мен экстремизмге қарсы іс-шаралар, есірткі бизнесін жоюға бағытталған операциялар және сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес – «Заң және тәртіп» қағидасын жүзеге асырудың негізгі бөлігі.

Құқық қорғау саласында цифрландыру кеңінен енгізілуде. «E-Qylyq», «E-Protocol», «E-Sot» жүйелері азаматтарға заң қызметтерін қолжетімді етіп, құқықтық рәсімдердің ашықтығын арттырды.

«Заң және тәртіп» идеологемасын жүзеге асыру тек мемлекеттік органдардың міндеті емес. Бұл бағытта азаматтық қоғамның да үлесі зор. ҮЕҰ, жастар ұйымдары және БАҚ құқықтық мәдениетті қалыптастыруға, заңға құрметпен қарауға, қоғамдық тәртіпті сақтауға атсалысуда.

Әсіресе жастар арасында құқықтық сауаттылықты арттыру маңызды. Мектеп пен ЖОО бағдарламаларында құқық негіздеріне ерекше көңіл бөлініп, студенттер арасында құқықтық семинарлар мен акциялар өткізіледі.

Әрине, бұл идеологеманы жүзеге асыруда бірқатар кедергілер бар:

Сыбайлас жемқорлықтың толық жойылмауы;

Қоғамдағы құқықтық нигилизм (заңға сенімсіздік);

Киберқылмыстар мен жаңа қылмыс түрлерінің артуы;

Азаматтардың құқық қорғау органдарына сенім деңгейінің төмендігі.

Бұл қиындықтарды шешу үшін жүйелі әрі ұзақ мерзімді шаралар қажет.

Қазақстанда «Заң және тәртіп» идеологемасын одан әрі дамыту үшін мынадай шаралар өзекті болып қала береді:

Құқық қорғау органдарының ашықтығын арттыру;

Азаматтардың құқықтық сауаттылығын күшейту;

Қоғамдық бақылау институттарын дамыту;

Халықаралық ынтымақтастықты кеңейту;

Жаңа қауіп-қатерлерге қарсы бейімделген заңнаманы енгізу.

«Заң және тәртіп» шоғырландыру идеологемасы – Қазақстан үшін жай ғана құқықтық ұстаным емес, ұлттық қауіпсіздік пен қоғамдық тұрақтылықтың кепілі. Бұл қағидат қоғамның барлық саласына әсер етеді: саясаттан бастап экономикалық дамуға, әлеуметтік тұрақтылықтан мәдениетке дейін.

Заң үстемдігі мен қоғамдық тәртіпті қамтамасыз ету арқылы Қазақстан өзінің басты мақсатына – қауіпсіз, әділетті және заманауи мемлекет құруға қадам басуда.