Алматы қаласы Жұмыспен қамту және әлеуметтік бағдарламалар басқармасына қарасты «Парасат» әлеуметтік қызмет көрсету орталығы» коммуналдық мемлекеттік мекемесі (КММ) 2005 жылы Әуезов ауданы әкімінің бастамасымен ашылған. Алғашқыда ерекше қажеттіліктері бар балаларды оңалту және бейімдеуге бағытталған бұл мекеме бүгінде кешенді әлеуметтік көмек ұсынатын ірі орталыққа айналды. Қазіргі атауын алған мекеме бүгінгі күні 313 қызмет алушыға жүйелі және кәсіби қолдау көрсетеді, деп хабарлайды Paryz.kz
Орталықта 1,5 жастан 18 жасқа дейінгі тірек-қимыл жүйесі мен психоневрологиялық бұзылыстары бар балаларға үйде арнаулы әлеуметтік қызмет көрсететін екі бөлімше жұмыс істейді (1-бөлімшеде – 74, 2-бөлімшеде – 75 адам). 18 жастан асқан азаматтарға арналған 3-бөлімшеде 73 қызмет алушы бар. Сонымен қатар, жартылай стационар үлгісінде қызмет көрсететін күндізгі бөлімшеде 91 адам оңалтудан өтуде. Бұл бөлімде қызмет алушылар сағат 9:00-ден 18:00-ге дейін, кестеге сәйкес, күніне 4 сағат емдік шаралар қабылдайды.
Орталықтың үйде қызмет көрсететін бөлімінде бір меңгеруші, кеңесші және 15–16 әлеуметтік қызметкер жұмыс істейді. Әлеуметтік қызметкерлер кестеге сай әр балаға аптасына екі рет барып, төрт сағаттық көмек көрсетеді. Егер қызмет алушының жағдайы ауыр болса, көмектесу уақыты екі сағатқа дейін қысқартылады. Бұл жұмыс түрі ата-аналармен тығыз байланыста жүргізіледі.
«Парасат» орталығының командасы – жоғары білімді және тәжірибелі мамандардан құралған. Атап айтқанда, психологтар, логопедтер, дефектологтар, музыка мұғалімдері, еңбек терапевтері, емдік дене шынықтыру нұсқаушылары, массажистер, дәрігерлер, медбикелер мен әдіскерлер бар.
Қызмет көрсету келесі 8 негізгі бағытта жүзеге асады:
1. Әлеуметтік-тұрмыстық қызмет – қызмет алушыларды өз-өзіне қызмет көрсетуге, тұрмыстық дағдыларға (тамақ әзірлеу, үстел жабдықтау, ыдыс жуу т.б.) үйрету.
2. Медициналық-әлеуметтік қызмет – медициналық тексерулер ұйымдастыру, тегін медициналық көмекті алуға жәрдемдесу.
3. Әлеуметтік-психологиялық қызмет – психологиялық диагностика, кеңес беру, эмоционалдық қолдау, отбасына көмек көрсету.
4. Әлеуметтік-педагогикалық қызмет – оқытуға қатысты кеңес беру, әлеуметтік мәселелерді шешуге бағыт беру.
5. Әлеуметтік-еңбек қызметі – еңбек дағдыларын дамытуға арналған шаралар.
6. Әлеуметтік-мәдени қызмет – мәдени шараларға тарту, мерекелер ұйымдастыру.
7. Әлеуметтік-экономикалық қызмет – отбасылық тұрмыстық жағдайды жақсарту бойынша кеңес беру.
8. Әлеуметтік-құқықтық қызмет – құжаттарды рәсімдеу, жеңілдіктер мен төлемдер алуға құқықтық қолдау.
Орталықта қызмет алушылардың арасында көпбалалы, толық емес отбасылардан шыққан және ата-анасыз қалған балалар бар. Олардың эмоционалды жағдайы әрдайым тұрақты бола бермейді. Осыған байланысты әлеуметтік қызметкерлер әр баламен жеке жұмыс жүргізеді, ата-аналарымен тікелей байланыс орнатады. Әрбір бала үшін жеке жылдық бағдарлама түзіліп, ол тоқсан сайын жаңартылып отырады. Жетістіктер мониторинг арқылы бағаланып, дамудың жаңа жолдары белгіленеді.
Жартылай стационарлық бөлімше жұмысы циклограмма және күнделікті сабақ кестесіне негізделген. Сабақ ұзақтығы баланың даму деңгейіне қарай анықталады:
• Өте төмен деңгей – 15 минут
• Төмен деңгей – 20 минут
• Орташа деңгей – 30 минут
• Шамалы төмен деңгей – 45 минут
Сабақ барысында заманауи әдістемелер мен арнайы бағдарламалар қолданылады. Дефектолог сабақтары мектеп бағдарламасына сүйене отырып, әр баланың жеке ерекшелігіне бейімделеді.
Логопедиялық сабақтар «Дельфа–142» құрылғысы арқылы өткізіледі. Бұл тренажер сөйлеу қабілетін тиімді дамытуға мүмкіндік береді. Қажет жағдайда логопед массаж да жүргізеді. Ал психологтар сенсорлық бөлме, ойын және тест әдістерін қолдана отырып, баланың психоэмоционалдық жағдайын жақсартады. «EduQuest» білім беру жүйесі арқылы жұмыс жүргізіледі. Мұндай әдістер ZPRR, RDA, Даун синдромы және басқа да диагноздары бар балалар үшін оң нәтижелер береді.
Еңбек терапевтері балалардың моторикасын, логикасын және ойлау қабілетін дамытуға бағытталған шығармашылық тапсырмалармен айналысады. Аппликация жасау, сурет салу, бояу, моншақпен жұмыс – баланың өзін-өзі көрсетуіне мүмкіндік береді. Музыка пәні мұғалімі ән мен би элементтерін күнделікті үйретеді. Балалар түрлі іс-шараларға қатысып, кейбірі алғаш рет дыбыс шығару қабілетін де осы орталықта дамыта бастаған.
«Парасат» орталығы – бұл жай ғана әлеуметтік мекеме емес. Бұл – ерекше қажеттіліктері бар жандардың өмір сапасын жақсартуға, қоғамға бейімделуіне бағытталған кәсіби әрі жанашыр орталық. Мұнда әр маман өз ісіне жүрекпен қарайды, әр бала – назарда.