Қазақстан терроризм қаупі бойынша әлем бойынша ең қауіпсіз елдердің бірі

Экономика және бейбітшілік институты (Institute for Economics and Peace) жыл сайын жариялайтын Жаһандық терроризм индексі (Global Terrorism Index, GTI) террористік белсенділікті бағалайды. Соңғы деректерге сүйенсек, Қазақстан соңғы жылдары терроризм қаупі бойынша 163 елдің ішінде шамамен 90-100 аралығында орналасады, яғни тізімнің соңғы бөлігінде келеді, деп хабарлайды paryz.kz

фото: ашық дереккөз

Мәселен, 2021 жылы Қазақстанның индексі 0-ге жақын болды, бұл елде террористік қауіптің өте төмен екенін көрсетеді.
2023 жылғы есепте Қазақстан 93-орынды иеленді, индексі 0,2-ден төмен. Салыстыру үшін, тізімнің басында Ауғанстан (8,822), Ирак (8,139) сияқты елдер тұр.

Бұл көрсеткіш Қазақстанда террористік актілердің саны аз екенін және мемлекеттің қауіпсіздік шаралары тиімді екенін білдіреді.
Қазақстан бұл деңгейге экстремизм мен терроризмге қарсы күресте заңнаманы күшейту, алдын алу және халықаралық ынтымақтастықты арттыру секілді шараларды күшейту арқылы қол жеткізіп отырғаны белгілі:

Заңнамалық база
1999 жылы қабылданған “Терроризмге қарсы іс-қимыл туралы” заң және 2013-2017, 2018-2022 жылдарға арналған “Діни экстремизм мен терроризмге қарсы іс-қимыл жөніндегі” мемлекеттік бағдарламалар осы бағыттағы жұмыстарды реттейді. Қылмыстық кодекстің 255-260-баптары терроризм мен экстремизмге қатысты қатаң жазаларды (өмір бойы бас бостандығынан айыруға дейін) қарастырады.

Алдын алу
“Рухани жаңғыру” бағдарламасы аясында дәстүрлі құндылықтарды насихаттау, жастарды біліммен қамту және діни сауаттылықты арттыруға басымдық берілді. Мектептер мен университеттерде экстремизмге қарсы ағарту жұмыстары жүргізіледі.

Халықаралық ынтымақтастық
Қазақстан БҰҰ, Шанхай ынтымақтастық ұйымы және басқа да халықаралық ұйымдармен бірлесіп, терроризмге қарсы күресте тәжірибе алмасады. “Жусан” операциясы арқылы Сириядағы соғыс аймағынан 600-ден астам азамат (негізінен әйелдер мен балалар) елге қайтарылып, оларды қоғамға бейімдеу жұмыстары жүргізілді.

Мемлекеттік бақылау
Ұлттық қауіпсіздік комитеті (ҰҚК) және Ішкі істер министрлігі радикалды топтарды анықтау және олардың әрекеттерін болдырмау үшін үнемі жедел операциялар жүргізіп келеді. Мәселен 2000 жылдан бастап терроризм мен экстремизмнің алдын алу шаралары мықтап қолға алына бастады. 2016 жылы Ақтөбе мен Алматыдағы терактілерден кейін бұл бағыттағы саясат тіптен күшейтілді. Мемлекет «Экстремизм мен терроризмге қарсы іс-қимыл туралы» заңды жетілдіріп, ұлттық қауіпсіздік органдарының жұмысын қайтадан үйлестірді.

Сол секілді үкімет тарапынан да діни радикализмнің алдын алу үшін ақпараттық-түсіндіру жұмыстарын қарқынды жүргізіп отыр. Соның ішінде Қазақстан мұсылмандары діни басқармасы арнайы имамдар мен теологтар дайындап, халыққа дұрыс діни білім беруге күш салып келеді. Сонымен қатар, шетелдік радикалды идеологиялардың таралуына тосқауыл қою мақсатында интернет кеңістігіне бақылау күшейтілді.

Әрине мұндай жүйелі жұмыстар өз нәтижесін беріп те жатыр. Осының арқасында еліміз бүгінде терроризм қаупі бойынша әлем бойынша ең қауіпсіз елдердің бірі болып отырғанын айта кету керек.